Close Up: “Illustrator, Ontwerper en Kunstzinnig Coach”

Een standaard website bij een coach die juist aan authenticiteit en persoonlijke kracht werkt, voelt als een ‘gedeukt pakje chocomel in het schap’ – dat pak je niet. Met die vergelijking wil Angelique Desiree van Grootel (45) maar zeggen dat het belangrijk is goed te weten wie je bent en wat je wilt uitdragen, zowel als bedrijf als individu. Die ware ‘kern’ boven krijgen, is iets waar zij als kunstzinnig coach, ontwerper en illustrator graag bij helpt. Ze ontwerpt het liefst voor coaches, therapeuten en kunstenaars. Haar creatie Lou is daarbij haar muze.

Als jong meisje dat veel tekende was Angelique vast van plan kunstenaar te worden. Echt kiezen voor die droom blijkt lange tijd nét een stap te ver. In 2000 begint ze een vierjarige opleiding op het gebied van digitale media, animatie en video aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, waarna ze als videograaf en docent animatie aan de slag gaat. Pas jaren later, in 2014, kiest ze – dankzij Lou – voor haar grote liefde illustratie. Daarnaast werkt ze als grafisch ontwerper en webdesigner. Sinds 2017 is ze bovendien gecertificeerd kunstzinnig coach en geeft ze kunst- en creatieworkshops gericht op persoonlijke ontwikkeling aan individuen en groepen.

Draken verslaan
In 2013 belandt Angelique in een burn-out. Ze wandelt veel en komt steeds vaker mooie takjes, veertjes en blaadjes tegen die ze mee naar huis neemt en gebruikt in haar illustraties. Zo komt ook het poppetje Lou op haar pad: een speels, lichtvoetig figuurtje met een vierkant hoofdje dat ze nu veel gebruikt in illustraties. In haar eigen sprookjesachtige wereld geeft Lou vorm aan universele menselijke gevoelens. Angelique: “Lou was een expressie van waar ik tegenaan liep in mijn burn-out én van hoe ik dacht dat ik eruit kon komen. Daarvoor moest ik terug naar mijn kern. Dáár lagen mijn schatten. Ook stelde ik me voor hoe het zou zijn als ik beter was. Hoe zou dat er eigenlijk precies uitzien? Kon ik dan ‘vliegen’ zoals Lou? Ze gaat eigenlijk altijd over hoop, vertrouwen en liefde.”

“Lou gaat eigenlijk altijd over hoop,
vertrouwen en liefde.”

Lou’s geometrische elementen zijn het gevolg van een praktische keuze tijdens een eerdere ‘stop motion animatie’-opdracht met een krappe deadline. Die abstracte ‘cut outs’ kostten minder tijd dan tekeningen. Angelique vond het uitgeknipte vierkanten gezichtje uit dat ontwerp zó markant en eigen, dat ze het bij Lou hergebruikte. De expressie van het figuurtje zit in haar lichaamstaal: een gekanteld hoofdje, de stand van een schoudertje. Haar naam is expres zo gekozen zodat klanten zich makkelijker met haar kunnen identificeren. Want is Lou een man of een vrouw? “Ik laat het in de buitenwereld altijd een beetje in het midden”, lacht Angelique. Het grappige daarbij: mannen zien een man in het poppetje, vrouwen denken aan een vrouw. Een mooie samenloop van omstandigheden, vindt ze: “De restrictie die ik mezelf heb opgelegd blijkt uiteindelijk juist veel ruimte te geven.”

Angelique heeft een geheel eigen manier van werken ontwikkeld. De basis van haar illustraties is vaak een natuurlijk element: een tak, bloem of blaadje waar ze door gegrepen wordt. Ze plaatst het materiaal op een tekening, waarna ze het geheel fotografeert. Op de computer maakte ze de illustratie af. Aan inspiratie heeft Angelique geen gebrek. Zoals die keer dat ze een tak zag liggen die leek op een draak: “Dan ga ik associëren: draken verslaan… Wat houdt dat in, hoe ziet dat eruit? In mijn hoofd komt er dan al een verhaal bij.” Of denk aan haar logo waarin Lou een schuitje van lindebloesem bestuurt. “Ik vond het op weg naar het boodschappen doen en heb er een uur mee rond gelopen. Dan ben ik aan het voelen: wat zou het kunnen zijn?” Ineens is er dan een idee: het is een schuitje waar ze in kan zitten! Met een stuurtje erbij wordt het een verbeelding van ‘het heft in eigen hand nemen’, vertelt Angelique. “Die betekenissen komen vanzelf omhoog wanneer ik het aan het maken ben.”

Schatvinden
Tijdens haar burn-out volgt Angelique de opleiding ‘kunstzinnig dynamisch coach’, deels als therapie, deels als toekomstperspectief. Dat brengt haar veel plezier. Angelique: “Het was altijd één groot feest om er heen te gaan. Je komt zulke mooie dingen tegen bij jezelf en je klasgenoten.” Het woord ‘coach’ vindt ze niet erg prettig, het voelt te beladen – als therapie. Zelf gebruikt Angelique liever trainer, of docent. Maar, vervolgt ze: “Meer globaal ben ik een schatvinder of expeditieleider, die mensen bij de hand neemt om de goudklompjes bij zichzelf naar boven te trekken.” Want dat is wat ze het liefst doet: via verbeelding op zoek gaan naar en uitdrukking geven aan iemands eigenheid en passie. Ze legt uit: “Ik ben gericht op wezenlijk contact en oprecht leven. Elke persoon heeft iets moois in zich. Ik vind het mooi om dat naar boven te halen en zo iets meer geluk en uniciteit in de wereld te brengen.”

“Ik ben een soort schatvinder of expeditieleider,
die mensen bij de hand neemt om de goudklompjes bij zichzelf naar boven te trekken.”

Angelique’s sessies beginnen vaak met een visualisatie. Eén op één is dat vaak aan de hand van een eigen vraag van de cliënt, in een groep is het een thema. Bijvoorbeeld: ‘hoe kun je van een stress-situatie naar een feest-situatie komen’, of juist andersom: waarom kom je soms toch ineens in de put terecht terwijl je zo lekker in je vel zat? Een andere insteek kan zijn ‘verleden, heden, toekomst’, waarbij klanten bekijken hoe ze hun droomtoekomst zouden kunnen bereiken. De visualisatie wordt vervolgens uitgedrukt in beeld. Uit verf, pastelkrijt en knipsels uit bladen ontstaat een collage of 3D-werk. Angelique gebruikt in haar workshops ook graag natuurlijke materialen als steentjes, takjes en veertjes. Ze merkt dat haar cliënten daar, net als zijzelf, goed op reageren. “Je hebt gelijk een connectie met de natuur”, vertelt Angelique. Die band inspireert en stimuleert. “Creativiteit en natuur zijn twee aspecten die mensen vaak niet toelaten, terwijl ze essentieel zijn om lekker in je vel te zitten.”

Hart en handen
Tijdens het beeldend vormgeven van zo’n visualisatie gebeurt er al van alles, vertelt ze. “Doordat je niet met je hoofd aan het werk bent maar met je hart en je handen, komt er een soort innerlijke dialoog op gang. Je treedt in contact met je onderbewuste.” Een takje móet voor je gevoel bijvoorbeeld op een bepaalde plaats. Op die manier geeft het maakproces mensen al veel inzichten over zichzelf. “Je kan het ook een stapje verder brengen, door het te gaan bevragen,” verduidelijkt Angelique. “’Wat betekent dit beeld voor je? Waarom moest het per se hier?’ Je komt tot inzichten die je met alleen denken en praten nooit zou kunnen verkrijgen.”

“Dankzij kunstzinnige coaching kom je tot inzichten die je met alleen denken en praten nooit zou kunnen verkrijgen.”

Is het wel eens lastig om mensen creatief aan de slag te krijgen? Angelique denkt lang na. “Bijna alle mensen hebben een oordeel: ik kan niet vormgeven, of: het moet mooi zijn. Ze hebben van tevoren vaak een hoge lat. Maar kunstzinnige coaching is niet bedoeld om ‘mooie dingen’ te maken. Kunst is het middel, niet het doel.” Inspirerende materialen helpen ook om mensen over de drempel te krijgen. “Bij een tafel vol mooie materialen en de boodschap ‘begin maar’, ontstaat het vaak vanzelf. Het moet wel heel gek lopen wil er niks uitkomen.”

Eén cliënt staat haar nog helder voor de geest: een man met een burn-out. Angelique: “Hij had allerlei oordelen over zichzelf en was alleen maar bezig met wat er van hem verwacht werd, met wat hij allemaal verkeerd deed. Ik kon hem laten voelen dat hij helemaal oké is zoals hij is. Voor hem was dat een openbaring. Er is toen echt iets veranderd in hem; hij ging helemaal lyrisch naar huis. Weken later belde hij nog geregeld om te vertellen over de goede dingen die er daardoor waren gebeurd in zijn leven.”

De kraan openzetten
Wanneer Angelique veel ontwerp-opdrachten heeft, komt ze nauwelijks aan haar eigen creaties toe. “Dan voelt het echt alsof het een beetje leeg aan het lopen is in mij”, erkent ze. Terwijl ze illustreren juist zo heerlijk vindt omdat ze er oprecht blij van wordt. “Wanneer ik dan wel weer die tijd neem, voelt het alsof de kraan gelijk wordt opengezet en ik weer helemaal volstroom. Het leven wordt er leuker en lichter van.”

Als zzp’er is het balanceren tussen werk maken voor anderen en zelf ‘gevoed’ blijven. Het is heel fijn wanneer ze iets heeft gemaakt dat er ‘gelikt’ uitziet, maar dat mag, zelfs voor werk in opdracht, niet het uitgangspunt zijn, benadrukt ze. “De basis moet zijn dat het voor míj klopt. Ik ben geneigd het anderen naar de zin te maken,” legt ze uit, “terwijl het erom gaat dat het ‘echt’ voelt.” Zonder die bezieling worden haar tekeningen ‘leger’ en ‘verliezen ze hun energie’, waardoor mensen zich er minder goed mee kunnen identificeren.

Om die reden is er een verschuiving te zien in het soort opdrachten dat Angelique aanneemt. Voortaan wil ze haar ontwerpwerk vermengen met kunstzinnige coaching. Waar Angelique zich voorheen al specifiek op coaches, therapeuten en kunstenaars richtte, wil ze nu vooral werken met professionals die openstaan voor zelfonderzoek en ‘kleur willen bekennen’. Ze legt uit waarom: “Ik wil mensen eerst dichter bij zichzelf laten komen en laten ervaren wie ze echt zijn. Dát wil ik vervolgens naar buiten brengen via mijn ontwerpen en illustraties.” De beelden die op die manier tot stand komen, dragen hun boodschap veel beter uit, merkt Angelique: “Een soort 1 plus 1 wordt 5.”

www.angeliquedesiree.nl | www.schatvinderij.nl

De meeste mensen in de cultuursector werken vanuit een grote passie voor hun beroep. Het zijn vaak bijzondere beroepen. In onze rubriek Close Up zoeken we uit wat deze beroepen inhouden.

Tekst: Nienke Piena, Culturele vacatures
Datum: 27/03/2020