Op 25 januari jl. heeft de voorzieningenrechter naar aanleiding van het verzoek ingediend door twee Amsterdamse erfgoedinstellingen besloten dat de gemeente Amsterdam nog niet mag starten met de geplande voorbereidende werkzaamheden voor de restauratie en renovatie van het Amsterdam Museum.

De betreffende erfgoedinstellingen, te weten Erfgoedvereniging Heemschut en de Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB), spanden eerder al een rechtszaak aan waarin zij zich verzetten tegen de plannen van het Amsterdam Museum om het voormalige Burgerweeshuis te verbouwen.

De erfgoedverenigingen vinden de verbouwing van de monumentale panden waarin het museum is gehuisvest te rigoureus. Het zou een te ingrijpende aantasting van het monument en de middeleeuwse binnenstad zijn, waarbij veel erfgoed verloren zou gaan. In de verbouwing zou onder meer de Schuttersgalerij, een lange overdekte hal die in 1975 is toegevoegd aan het complex, gesloopt worden. Daarmee zouden ook kappen verdwijnen die volgens een bouwhistorische verkenning die de VVAB heeft laten maken niet uit 1975, maar uit de 17e eeuw dateren, evenals de historische bouwstructuur aan weerszijden van de overkluisde Begijnensloot, die nog uit de Middeleeuwen dateert.

In november 2022 gaf de gemeente nog groen licht voor de verbouwing, al moest daarvoor de aanvraag voor de vergunning wel een aantal keer aangepast worden. Onder meer de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) gaf een negatief advies op basis van het feit dat er bij de verbouwingsplannen te weinig rekening was gehouden met de geschiedenis van het pand.

Ondanks de aangespannen rechtszaak was het Amsterdam Museum van plan al in januari 2023 met de verbouwing te beginnen. Daarom besloten Erfgoedvereniging Heemschut en VVAB ook een aanvraag bij de voorzieningenrechter in te dienen, die nu heeft geoordeeld dat de vergunning die het museum had gekregen pas gebruikt mag worden nadat de rechter uitspraak heeft gedaan over de verbouwingsplannen. De werkzaamheden moeten dus, zolang het proces loopt, worden uitgesteld. Eerder beginnen met de verbouwing zou namelijk een onomkeerbare situatie creëren, waarbij delen van een rijksmonument zouden worden gesloopt. Ook was de voorzieningenrechter van mening dat het museum niet afdoende heeft kunnen aantonen waarom er zoveel haast is bij de verbouwing: de staat van het pand is niet zo slecht dat er onmiddellijk begonnen dient te worden met de renovatie.

De rechtbank streeft er wel naar het beroep snel te behandelen, om te voorkomen dat het leegstaande gebouwencomplex verder achteruitgaat. Hoewel de eerste zittingsdatum voor de rechtszaak moet nog worden bepaald wordt de behandeling van het beroep naar verwachting ingepland voor april 2023. De gemeente zal de uitspraak van de rechtbank naleven en geen werkzaamheden uitvoeren totdat het beroep is behandeld, maar het museum verwacht daarna snel te starten met de verbouwing.

Lees meer: Amsterdam Museum | Het Parool

Tekst: Culturele vacatures, Myrthe Huijts (01-02-2023)