Nieuwe beroepen: Community Manager & Community Librarian

Op onze site komen wekelijks tientallen functies voorbij waarvoor nieuwe mensen gezocht worden. Juist omdat we voor de cultuursector werken zijn die soms heel bijzonder: unieke functies als Wikimedian-in-Residence of Broedplaatscoördinator of super specialistisch, zoals Docent Historische Fluiten of Conservator Terpencultuur. Ook komen er zo nu en dan functies voorbij waarvan je je opeens realiseert dat dat beroep zo’n tien jaar geleden nog niet bestond. Zo zijn de Community Manager en Community Librarian ‘nieuw in ons assortiment’. Deze twee nieuwe beroepen nemen we in dit tweeluik onder de loep: hoe zijn ze ontstaan en wat houden ze in?

Community Manager en Community Librarian. Hoewel het misschien niet meteen duidelijk is door de overeenkomst in de naam, zijn dit wezenlijk andere functies. Het belangrijkste verschil zit precies in die ‘gemene deler’: de community. Terwijl het bij de Community Manager om een online community gaat, houdt de Community Librarian zich juist bezig met een real-life-community.

Community Manager
De oudste nieuwkomer is de Community Manager, beheerder van een online community. Daarmee wordt een virtuele gemeenschap bedoeld, een internetgemeenschap of online gemeenschap: een groep mensen die communiceert en/of samenwerkt met behulp van het internet of een andere informatietechnologie, in plaats van elkaar in levenden lijve te ontmoeten. Het beroep is dus in feite ontstaan tijdens de opkomst van het internet.

Het internet bleek een plek bij uitstek om gelijkgestemden te ‘ontmoeten’ zonder aan geografische locaties gebonden te zijn – en daardoor nam de groei van zulke community’s snel grote vormen aan. De eerste interessegroepen op het internet hadden contact via e-mail en Usenet. Doordat het Web 2.0-concept vanaf 2001 vol inzette op user-generated content kwamen sociale netwerk sites op. Vanaf 2012 bepaalden Facebook, Twitter, Instagram en LinkedIn het sociale online landschap. Zij boden ook goede mogelijkheden voor bedrijven en organisaties om zich op deze platformen te presenteren (in plaats van alleen aan particuliere personen zoals eerder op bijvoorbeeld Hyves). Veel organisaties zagen dat als een waardevolle mogelijkheid om met potentiële klanten of publiek in contact te komen. Steeds meer bedrijven bouwden daarom bewust aan hun eigen online community. Inmiddels is het eigenlijk niet meer voor te stellen dat een bedrijf helemaal geen online aanwezigheid zou hebben. Organisaties ontwikkelen soms ook eigen online platformen voor hun community’s. Om aan dat alles vorm en richting te geven is een manager nodig: de Community Manager.

Vanaf het begin behoort het beheren van de online community tot de taken van de marketing & communicatie-afdeling. Vaak is het beheren van zo’n community één van de taken van een medewerker van deze afdeling. Steeds vaker – maar dat is nu nog maar een paar keer per jaar bij ons – wordt er geworven voor een medewerker die zich uitsluitend bezighoudt met het beheren van deze community. In 2012 publiceerden wij voor het eerst een vacature voor een Community Manager, dat was dat jaar de enige. Daarna werd er vanaf 2014 zo’n twee tot zes keer per jaar op onze site geworven voor een Community Manager (soms in combinatie met andere marketing- en/of communicatietaken).

Wat doet een Community Manager?
Doordat het nog een relatief nieuw vak is, zijn er best grote verschillen in de functieomschrijvingen in vacatureteksten: de grenzen liggen duidelijk nog niet vast. Maar we kunnen wel drie componenten signaleren die altijd worden genoemd:

  • Het creëren en beheren van content voor social media en andere online platformen
  • Het opstellen van beleid en strategie voor de online aanwezigheid
  • Contact onderhouden met de online community en aanzetten tot uitwisseling en activiteit (= luisteren naar, modereren van en reageren op de community)

In de verdere functieomschrijving kan de nadruk dan meer op technische ontwikkeling liggen, of juist meer op marketing of communicatie, dat verschilt. Soms wordt ook het onderhouden van contact met de real-life-community meegenomen.

Het derde punt willen we nog iets nader toelichten: het contact houden met de community en aanzetten tot uitwisseling en activiteit. Het gaat hierbij om het verkrijgen van interactie met volgers en andere geïnteresseerden, wat natuurlijk een grote meerwaarde is van het snel en gemakkelijk kunnen bereiken van een grote groep betrokkenen. Zo kan samenwerking met de community worden bewerkstelligd. In vacatures van bijvoorbeeld Waag, Next Nature Network en Human/VPRO – organisaties met eigen online platformen – wordt dit beschreven. We nemen de vacature bij Human/VPRO hier als voorbeeld.

Het onderzoeksjournalistieke radioprogramma Argos wordt gemaakt door de VPRO en Human en brengt wekelijks verdiepende reportages op NPO Radio1. Die verdieping wil men ook graag online brengen. Voor een nieuw op te zetten online platform zocht Argos een Community Manager: “In deze nieuwe functie betrek je ons publiek bij alle fases van het journalistieke onderzoek. Met behulp van crowdsource-technieken ga je op zoek naar kennis bij geïnteresseerde betrokkenen en deskundigen. Samen met je collega’s van de redactie zorg je ervoor dat we ervaringen en bevindingen gedurende het onderzoek delen en bespreken met ons publiek. Je werkt op het raakvlak van journalistiek en marketing en helpt zo mee aan de bouw van een betrokken gemeenschap rond Argos.”

Opleiding
Er is geen specifieke opleiding voor Community Manager. Meestal wordt voor een Community Manager hbo-/wo- werk- en denkniveau gevraagd en een opleiding in de richting van marketing & communicatie. Er zijn wel diverse trainingen op het gebied van communitymanagement. Die zijn gericht op het opzetten en uitbouwen van een community en het verkrijgen en betrekken van communityleden.

In ons volgende blog bespreken we de Community Librarian, een nog iets nieuwere nieuwkomer.

Tekst: Jaconelle Stas-Schuffel, Culturele vacatures
Datum: 17/10/2019