In januari 2021 wierf de Koppelkerk in Bredevoort via Culturele vacatures kandidaten voor een bijzondere stageplaats: een Junior-directeur. Het betrof een uitdagende stage, waar via social media enige ophef over ontstond. Men vroeg zich af of een directeursfunctie als stage wel een gezonde werksituatie zou kunnen opleveren. Annemiek van der Hoek (26), die de stageplaats uiteindelijk invulde, heeft het echter als een enorme kans ervaren, zowel om zich te ontwikkelen als te laten zien wat ze kan. En dat is gezien: Annemiek zal vanaf 1 juni 2022 het volwaardige directeurschap van de Koppelkerk op zich nemen. Ze neemt de functie over van de huidige directeur en oprichter Sylvia Heijnen, die na zeven jaar vertrekt.
“Toen ik in eerste instantie tot en met oktober aangenomen werd als junior-directeur, in principe een stage, had ik geen idee dat het de bedoeling was om ingewerkt te worden tot directeur,” vertelt Annemiek. “Voor mij was het een kans om werkervaring op te doen, maar al gauw bleek dat het van beide kanten goed beviel en dat ik langer kon blijven. Ik werd voorzichtig gepolst: ‘En, hoe zou je het vinden als Sylvia op den duur weg zou gaan en jij zou mogen het overnemen?’ Dat zag ik wel zitten, dus toen ben ik langzaam ingewerkt om die functie van directeur te gaan overnemen.”
De Koppelkerk zelf, een voormalige gereformeerde kerk, bestaat sinds ongeveer 1950. Omdat zoals op de meeste plekken ook in Bredevoort het kerkbezoek in de laatste decennia behoorlijk terugliep werd er in 2015 voor gekozen het pand te verkopen, en wel aan de vader van Sylvia Heijnen. “Sylvia is zelf hier in de buurt opgegroeid en met gierende banden naar Leiden vertrokken om te gaan studeren, omdat hier qua cultuur gewoon niks te doen was. Maar toen haar vader de Koppelkerk kocht en Sylvia vroeg of zij er misschien een idee voor had dacht ze, ‘Misschien kan ik nu iets terugdoen voor de buurt waar ik ben opgegroeid en er wat van de cultuur naartoe brengen die ik daar zelf vroeger heb gemist.’ Met behulp van vrijwilligers uit de omgeving heeft Sylvia de Koppelkerk in zijn huidige vorm opgericht en steeds meer geprofessionaliseerd en uitgedacht.”
Villa Mondriaan
Annemiek komt uit Sneek en heeft in Groningen gestudeerd voor docent beeldende kunst en vormgeving. Daarna is ze een half jaar werkzaam geweest als junior directeur bij Villa Mondriaan in Winterswijk. “Villa Mondriaan werkt per half jaar met twee nieuwe junior directeuren – stagiaires -, één voor communicatie en één voor educatie. Ik heb zelf dat laatste gedaan, omdat ik een achtergrond in educatie heb. Na mijn afstuderen kwam ik er langzaam maar zeker achter dat het me toch meer ligt om dingen te organiseren. Bij Villa Mondriaan heb ik ervaren hoe het was om een idee vanaf het begin te mogen ontwikkelen, uitvoeren en evalueren, samen met vrijwilligers. Dat smaakte naar meer.”
Ik zie het ook echt als een kans die ik heb gekregen.
Na Villa Mondriaan heeft Annemiek een tijdje werkervaring opgedaan bij Rijksmuseum Twenthe. “Dat was een klassieke stage. Hoewel ik er een mooie tijd heb gehad, had ik toch al snel weer zin in meer verantwoordelijkheid. Dus toen ik de vacature voor Junior-Directeur bij de Koppelkerk tegenkwam bij Culturele vacatures, vergelijkbaar met wat ik bij Villa Mondriaan had gedaan en zelfs nog méér, heb ik mijn kans gegrepen. En ik zie het ook echt als een kans die ik heb gekregen. Normaalgesproken kom je in een functie als die ik nu ga bekleden pas terecht als je zo en zoveel jaar ervaring hebt in een soortgelijke functie. Maar ja, wanneer doe je die ervaring dan op?”
“Ik ben nog iedere dag blij dat ik hier ben aangenomen en dat ik dit allemaal mag doen. Er zijn natuurlijk wel momenten waarop ik denk ‘Hoe ga ik dit aanpakken?’ Af en toe is het een uitdaging, maar dan zijn er altijd de vrijwilligers die mee kunnen denken, en tot nu toe ook Sylvia. Natuurlijk gaat dat vanaf 1 juni veranderen, en dat is soms wel een spannend idee.”
Samen met vrijwilligers
Er is één ding waar Annemiek heel stellig over is: de ongeveer zeventig vrijwilligers waarmee de Koppelkerk werkt zijn een essentieel, onmisbaar onderdeel van de organisatie. “Ze zijn allemaal ontzettend betrokken, en dat komt ook omdat wij dit echt sámen met de vrijwilligers doen. De vrijwillige functies lopen uiteen van bij de balie mensen ontvangen, achter de bar staan en koffie schenken, tot deelnemen aan de commissies. Zo is er de commissie voor het kenniscafé, die lezingen programmeert en alles waar kennis bij betrokken wordt; de commissie voor het literair café, die schrijvers uitnodigen, de commissie die concerten programmeert – de ene maand jazz en de andere maand singer-songwriters – en de kunstcommissie, die de tentoonstellingen bedenkt. Het is dus niet zo dat wij van bovenaf tegen de vrijwilligers zeggen ‘Oké, wij gaan dit nu programmeren en we gaan het zus en zo doen.’ Het is een samenwerking.”
Het is niet zo dat wij van bovenaf tegen de vrijwilligers zeggen ‘Oké, we gaan het zus en zo doen.’ Het is een samenwerking.
Naast de normale, dagelijkse programmering organiseert de Koppelkerk af en toe ook een groter project, waarin er wordt ingezoomd op een bepaald thema en de gehele programmering een tijd lang in dat teken komt te staan. Binnenkort is dat ‘Vrijheid, Gelijkheid en Eigenheid’, over gendergelijkheid: het eerste grote project waar Annemiek hoofdverantwoordelijke voor is. “We stellen dit keer werk van vijftien vrouwelijke kunstenaars tentoon, waaronder Marlène Dumas, Tinkebell en Sylvia B., en daarnaast organiseren we heel veel lezingen en avonden rondom dat thema.”
“De ideeën voor nieuwe focusprojecten kunnen op verschillende manieren ontstaan. Het gebeurt over het algemeen heel organisch, door gesprekken in de commissies met de vrijwilligers. De betaalde krachten, Sylvia en ik, gaan dan daarna alles samenbrengen, organiseren en uitvoeren. We hebben ook een bestuur, dat is raadgevend. Dus in de praktijk bepalen de directeur en de commissies het beleid, en zeggen dan tegen het bestuur ‘dit zijn we van plan, akkoord?’ Ze zijn niet zozeer sturend, maar denken vooral mee.”
Geen galerie, wél mooie tentoonstellingen
Eén van de vrijwilligers valt even binnen om Annemiek te vragen of een oranje stip op een werk in de expositie in de zaal inderdaad betekent dat het werk al verkocht is. Dat klopt, bevestigt Annemiek. “We verkopen wel eens wat, maar het is niet het doel van een expositie. We zijn geen galerie die kunstwerken verkoopt. Ons hoofddoel is een hele mooie tentoonstelling maken, en toevallig zijn er soms ook werken die gekocht kunnen worden.”
Zelf is Annemiek ook beeldend kunstenaar. Ze heeft haar werk bij verschillende galeries en kunstroutes tentoongesteld, en het afgelopen half jaar zelfs bij Villa Mondriaan voor de tentoonstelling ‘Jong en Veelbelovend’. “Mijn creatieve werk staat nu op een heel laag pitje, vooral met de overstap naar directeur in het verschiet, maar binnenkort neem ik weer deel aan een kunstroute in Zeeland.” In de Koppelkerk zal Annemiek waarschijnlijk nooit tentoonstellen. “Dat brengt te veel risico op belangenverstrengeling met zich mee.”
We zijn een vrijplaats; een plek waar iedereen welkom is, en waar er daarnaast ook cultuur geproefd kan worden.
De tentoonstellingszaal van de Koppelkerk, nog altijd te herkennen als een oude kerkruimte, is met wat aanpassingen ten behoeve van de akoestiek en aankleding omgetoverd tot een heel veelzijdige, gastvrije ruimte. De kunstwerken worden tentoongesteld op verrijdbare muurtjes die, wanneer er een concert of lezing plaatsvindt, naar achter gereden kunnen worden om zo ruimte te maken in de zaal. Op de eerste verdieping is er plaats voor het werk van lokale kunstenaars, en daarnaast is er ook een ruimte in de kelder die kan worden gehuurd voor cursussen of workshops.
Boekenstadje
Maar het hart van de Koppelkerk is misschien wel het ‘boekencafé’: heel representatief voor Bredevoort, dat bekend staat als nationaal boekenstadje. “Je hebt hier heel veel boekhandelaren, ook van bijzondere en oude boeken bijvoorbeeld, die we ook bij het boekencafé betrekken,” vertelt Annemiek enthousiast. “Sinds een aantal jaar organiseren we ook boekenmarkten, ongeveer vijf keer per jaar. Dan hebben we hier op het buitenterrein allemaal kraampjes waar de boekhandelaren hun waren aanbieden.”
In het boekencafé komen mensen om zich te verliezen in een goed boek, of gewoon een kopje koffie te drinken en een krantje te lezen. Naast de eenmalige bezoekers aan de kerk zijn er ook vaste gasten, die iedere week even langskomen. Gezien het feit dat de sfeer in het café, en in de rest van de Koppelkerk, heel gemoedelijk en gastvrij is, is het is zeker niet verbazend dat mensen hier graag terugkomen. “Zoals Sylvia, die Griekse en Latijnse Taal en Cultuur heeft gestudeerd, het altijd zo mooi beschrijft: de Koppelkerk is een soort Mouseion: een plek waar alle kunsten samenkomen. En daardoor past de naam ‘Koppelkerk’ ook heel mooi. We koppelen niet alleen alle kunsten aan elkaar, maar ook mensen. We zijn een vrijplaats; een plek waar iedereen welkom is, en waar er daarnaast ook cultuur geproefd kan worden.”
In de rubriek Follow Up geven we gezicht en vervolg aan vacatures waarvoor via onze site is geworven. Heb jij ook een nieuwe baan gevonden via Culturele vacatures en vind je het leuk om mee te doen? Mail naar follow-up@culturele-vacatures.nl!