Follow Up: “Artistiek Ontwikkelaar” VIA ZUID

Per 1 juni is Joost Segers Artistiek Ontwikkelaar bij VIA ZUID, een platform voor talentontwikkeling in de podiumkunsten in en vanuit Limburg. Hij begint op een apart moment, middenin de coronacrisis. Dat bemoeilijkt zijn werk flink. “Theater moet echt in het hier en nu gebeuren. Dat kan niet online.”

“Het gaat goed, helemaal gezond”, laat Joost enthousiast weten per telefoon. En hij heeft het naar zijn zin bij zijn nieuwe werkgever VIA ZUID. “We zijn met een klein team en hoewel we zeker ook een deel digitaal doen, komen we gelukkig ook af en toe bij elkaar… op 1,5 meter afstand natuurlijk.”

VIA ZUID is een platform voor talentontwikkeling voor de podiumkunsten in Limburg. Ze werken samen met veel makers, die allemaal totaal verschillende dingen doen. Voorwaarde is wel dat de maker een binding heeft met Limburg, of die wil creëren. “Ze hoeven dus niet per se uit Limburg te komen”, zegt Joost, “al komen er natuurlijk een heleboel uit de lokale Limburgse scene.” Om al die talenten te vinden, kijken Joost en zijn collega’s heel wat voorstellingen van kunstopleidingen en gaan ze naar festivals waar veel jonge makers komen.

Artistiek Ontwikkelaar
Als Artistiek Ontwikkelaar is Joost bij VIA ZUID vooral bezig met het scouten en coachen van die talenten. Daarnaast begeleidt hij talentontwikkelprojecten, zoals de Sneak Peeks. Hierin krijgen jonge makers de kans om onaf werk te tonen aan het publiek. “Na zo’n voorstelling ga ik samen met het publiek en de makers in gesprek over het maakproces”, zegt Joost. Een ander project van hem is Talentlab, waarin makers uit verschillende disciplines samenwerken, waarbij Joost als coach ondersteuning biedt. “De focus hierin ligt echt op het maakproces en de ontwikkeling van de makers. Maar in andere projecten besteden we bijvoorbeeld ook aandacht aan de ontwikkeling van de zakelijke kant van het proces.”

Veel makers zijn nog niet klaar om een zelfstandige praktijk op te zetten of weten niet goed waar ze moeten beginnen.

Volgens Joost zijn makers vaak nog niet klaar om een zelfstandige praktijk op te zetten. Of ze weten niet goed waar ze moeten beginnen. “Daarom bieden wij ook ondersteuning op zakelijk, PR en netwerkgebied, want dat is minstens zo belangrijk. Maar ook op artistiek gebied is er soms veel terrein te winnen. Zo hebben sommige starters nog niet zo’n goed beeld van de creatieve sector of weinig ervaring met het vertalen van een concept naar een eindproduct.” Bij VIA ZUID wordt de coaching dan ook ‘op maat gemaakt’, afhankelijk van de behoeften van de maker. Joost: “Er zijn natuurlijk wel een aantal algemene workshops voor iedereen, maar voor het grootste deel is de vraag van de maker leidend.”

Joost kan in zijn werk putten uit zijn eigen ervaring. Hij studeerde Theatre Studies aan de Universiteit Utrecht. “Daar leerde ik echt de wetenschappelijke insteek, het analyseren van voorstellingen.” Na zijn studie begon hij als programmamaker bij SPRING Festival en Festival Cement. “Bij allebei die festivals ben ik vooral bezig met jonge en afstuderende makers. We hebben het daarbij vaak met hen over maak- en dramaturgische skills.” Daarnaast geeft hij les op de Universiteit Utrecht, het vak Practicum Theater & Dans. “Door mijn ervaring kan ik kritisch kijken naar ideeën en inhoudelijk reageren.”

Door mijn ervaring kan ik kritisch kijken naar ideeën en inhoudelijk reageren.

Holistische en ecologische visie
In het persbericht van de aankondiging van Joost als nieuwe Artistiek Ontwikkelaar viel te lezen dat Joost met de makers en de rest van het team van VIA ZUID verder wil werken aan een ‘meer holistische en ecologische visie op talentontwikkeling.’ Gevraagd naar wat hij hiermee precies bedoelt, antwoordt hij: “Naar mijn idee wordt er vaak ouderwets gekeken naar talentontwikkeling. Zo van, je hebt een geniale kunstenaar en iemand die daar vanuit een soort vaderlijke docentenrol boven gaat staan en dat talent dan verder brengt. Dat voelt allemaal heel achterhaald. Het beeld van wat goed kunstenaarschap of goede kunst is, is namelijk totaal contextafhankelijk. Het gaat om de ‘ecologie’ wereldwijd en lokaal waarin je je als maker bevindt.”

Het moet dus minder hiërarchisch en meer holistisch. “Niet een deel isoleren (het eindproduct, red.), maar alles meenemen. Het kunstenaarschap als geheel niet alleen zien als het ontwikkelen van een bepaalde vakmatigheid in een bepaald terrein, maar altijd de samenhang zien met andere kunstwerken, het publiek, de samenleving en de natuurlijke omgeving. Dat heeft ook iets politieks, het gaat minder uit van individualisme. Je bewust zijn van je positie in dat geheel, dat is belangrijk. Het kan resulteren in autonoom werk, maar sociaal-artistiek en werk in opdracht zijn ook mogelijk.”

Er wordt vaak ouderwets gekeken naar talentontwikkeling.

Corona
Door corona is het wel lastig om zo’n gezamenlijk ecologie met makers te creëren, waarin de makers ook elkaar voeden, merkt Joost. “Digitaal contact is toch vooral om informatie uit te wisselen en niet om creatief bezig te zijn.”

Zelf merkt Joost ook de gevolgen van corona voor zijn werk als Artistiek Ontwikkelaar: “Het contact met jonge theatermakers is moeilijker. Veel projecten zijn uitgesteld of kunnen niet doorgaan. Op de langere termijn verandert mijn functie niet, maar nu is het veel online. En theater moet echt in het hier en nu gebeuren. Dat kan niet online.” Wel ontdekken theatermakers nu veel nieuwe mogelijkheden en andere vormen, daarvan zal een deel wel blijvend zijn. “Maar zo gauw er weer mogelijkheden komen om voorstellingen te maken waarin publiek en performer dezelfde ruimte en tijd delen, zullen ze die aangrijpen.”

Het eerstvolgende evenement van VIA ZUID is Nienke Nasserian op het festival Musica Sacra Maastricht (18 t/m 20 september). De Sneak Peeks, waar Joost momenteel vooral mee bezig is, vinden plaats op 30 september in Heerlen en 7 oktober in Sittard. Voor alle evenementen van VIA ZUID, kun je terecht op de website.

In de rubriek Follow Up geven we gezicht en vervolg aan vacatures waarvoor via onze site is geworven. Heb jij ook een nieuwe baan gevonden via Culturele vacatures en vind je het leuk om mee te doen? Mail naar follow-up@culturele-vacatures.nl

In maart en april 2020 is voor deze vacature geworven via Culturele vacatures
Tekst: Thijs van Beusekom, Culturele vacatures
Datum: 11/09/2020