Heb je wel eens van de Loopbaan APK gehoord? Dit is een regeling die Platform ACCT samen met partners (waaronder Werktuig PPO en SFPK/ODN) aanbiedt aan werkenden in de podiumkunstensector. Of je nou bij een festival, poppodium of theatergezelschap werkt, de Loopbaan APK is er om even stil te staan bij je ontwikkeling, wensen en ambities. Els Maas, loopbaancoach en coördinator, vergelijkt het met een APK voor je auto: “Kijk eens onder de motorkap: hoe staat het ervoor? Een auto hoeft niet total loss te zijn voordat je een apk doet; het is juist beter om naar de garage te gaan vóórdat er iets mis is.” Culturele vacatures sprak met Els Maas en Rogier Wennink, projectleider van de Loopbaan APK, over wat de regeling precies inhoudt en wie er baat bij kan hebben.
Duurzame inzetbaarheid
Het initiatief is mede ontstaan naar aanleiding van de Arbeidsmarktagenda uit 2017, met als primair doel: het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van de werkenden in de culturele en creatieve sector. Onder andere het versterken van scholing en professionalisering in de sector bleek nodig. ‘Duurzame inzetbaarheid’ is daarbij een sleutelbegrip, zowel vanuit de overheid als de cultuursector zelf. Om hierin een belangrijke stap te zetten, werd in 2021 in samenwerking met een consortium van partijen uit de culturele en creatieve sector een subsidieaanvraag ingediend in het kader van de Maatwerkregeling duurzame inzetbaarheid en eerder uittreden (MDIEU). Deze regeling is bedoeld om werknemers langer gezond, productief en met plezier aan het werk te houden, en om vervroegde uittreding mogelijk te maken voor werknemers met zware beroepen of die langdurig zwaar werk hebben verricht. De kosten voor initiatieven in dit verband worden gedeeld tussen de overheid en de betrokken bedrijven of sectoren. Zo werd de Loopbaan APK in het najaar van 2022 gelanceerd.
Het traject bestaat uit drie gesprekken van anderhalf uur met een loopbaancoach. Tijdens deze gesprekken kun je obstakels of uitdagingen op werkgebied bespreken, ontwikkelingswensen of gewoon een praatje maken over je huidige situatie. De gesprekken zijn nooit hetzelfde, legt Els uit. “Het is maatwerk, dus als je specifieke aandachtspunten hebt, mag je die doorgeven.” Je laat je gegevens achter en binnen vijf dagen neemt iemand contact met je op om afspraken in te plannen. De loopbaanbegeleiders hebben elk hun eigen expertise; de helft komt zelf uit de cultuursector, de andere helft heeft een blik van buitenaf maar wel affiniteit met de sector.

Er is veel vraag naar de Loopbaan APK; tot nu toe hebben al meer dan 600 mensen er gebruik van gemaakt. De huidige aanvraagperiode loopt tot 1 augustus 2024, maar achter de schermen wordt hard gewerkt om de Loopbaan APK in ieder geval tot 31 december 2025 te kunnen aanbieden. Het doel daarbij is ook om het bereik van de Loopbaan APK te vergroten. “Als meer branches uit de culturele en creatieve sector zich aansluiten bij het initiatief, kunnen we de Loopbaan APK ook aanbieden voor de werkenden in die deelsectoren. We verwachten we dit najaar meer duidelijkheid te kunnen geven over deze ontwikkeling”, vertelt Rogier. “Een uitbreiding betekent ook dat er weer extra plekken beschikbaar komen”, vult Els aan. “Sommige mensen vinden het misschien eng om zich aan te melden, of ze voelen de urgentie niet. Maar voor allerlei posities – ook theatertechnici of educatief medewerkers of remplaçanten – kan zo’n Loopbaan APK nuttig zijn.”
Pas op de plaats
Volgens Rogier zou het voor iedereen een meerwaarde zijn om af en toe een pas op de plaats te maken en naar je carrière te kijken. “Het zou zo mooi zijn als het als normaal wordt gezien om één keer in de zoveel tijd rond de tafel te gaan om te kijken: hoe zit je in je vel? Hoe gaat het qua werk?” Els merkt dat mensen veel baat hebben bij zo’n gesprek, bijvoorbeeld bij een verandering in je privéleven. “Het is logisch dat je werk verandert, want je levensloop ontwikkelt zich. We zien veel dertigers die kinderen krijgen, dan verandert je privésituatie en moet je je daarop aanpassen. Maar dat geldt net zo goed als je wat ouder bent! Sommige ouderen komen met vragen over hun pensioen of omscholing naar een fysiek minder belastend beroep. Anderen willen zich gewoon verbreden of ontwikkelen.” Omdat de Loopbaan APK maatwerk is, mag iedereen zelf bepalen waar het gesprek over moet gaan. “Wij hebben er geen belang bij dat iemand binnen de culturele sector blijft – of juist iets anders gaat doen – dus het kan alle kanten opgaan; het gaat echt om degene die tegenover ons zit.”
“Het zou zo mooi zijn als het als normaal wordt gezien om één keer in de zoveel tijd rond de tafel te gaan om te kijken: hoe zit je in je vel?”
Uiteenlopende vragen
Recent had Els een gesprek met iemand die een ondersteunende HR-rol had bij een poppodium. “Door de gesprekken kreeg zij haar skills in beeld en trok ze de conclusie: ik ben toe aan een volgende stap binnen HR, dus ik wil me graag daarin ontwikkelen. Toen heeft ze dat gesprek gevoerd met de afdeling en toen er vervolgens ruimte vrij kwam kreeg ze de kans om door te groeien, en daarnaast een opleiding te doen.” Soms komt het juist voor dat iemand een carrièrepad had uitgestippeld, maar dat het anders loopt, vertelt Els. “Een jongeman zei tegen me: het is gek om te zeggen, maar ik ben op mijn zevenentwintigste al op mijn droombaan terechtgekomen: hoe nu verder?!” Rogier vult aan dat er vaak binnen een functie veel winst te behalen valt. “Er was een mooi voorbeeld van iemand die in de marketing en communicatie werkte die herstellende was van een burnout – deels door haar werk – en erachter kwam dat er een paar elementen binnen haar werk waren waar ze op leegliep. Ze dacht dat het part of the job was, maar na de Loopbaan APK heeft ze dit aan kunnen geven waardoor bepaalde taken uit haar pakket zijn weggehaald en belegd bij iemand anders. Nu ziet ze het weer helemaal zitten in deze functie.”
“Vaak kun je de identiteit van je vak wel behouden, maar kun je jouw skills ook op een andere werkplek waardevol inzetten.”
Competenties en toegevoegde waarde
Een terugkerend thema volgens Els is het in beeld krijgen van je competenties en kennen van je toegevoegde waarde, zowel binnen als eventueel buiten de culturele sector. “Vaak kun je de identiteit van je vak wel behouden, maar kun je jouw skills ook op een andere werkplek waardevol inzetten. Een acteur kan bijvoorbeeld bij een grote organisatie aan tafel gaan zitten en feedback geven op de manier van communiceren. Acteurs weten als geen ander hoe je een conflict kunt aanpakken. Mensen die in de horeca zorgen dat alles goed verloopt achter de bar als het druk is, zijn enorm flexibel en kunnen goed improviseren. Ze zijn gewend dat dingen anders lopen en kunnen dat sturen; dat zijn hele goede eigenschappen die je op veel verschillende plekken kunt inzetten. En regisseurs kunnen in scenario’s denken, die kunnen met een andere blik naar bepaalde thematiek kijken.”
“Ik zie binnen organisaties meer openheid, meer beweging, meer aandacht voor het individu.”
Ruimte om te switchen
Motivatie en leergierigheid zijn steeds belangrijker voor werkgevers, ziet Els. “Voorheen was het bijna ondenkbaar om bijvoorbeeld als musicus bij de gemeente te gaan werken. Nu, als de motivatie groot genoeg is, zeggen ze: wij kunnen jou die vaardigheden wel leren.” Er is op dit moment ruimte om te switchen naar een beroep buiten de cultuursector, als je dat wilt. “Al wil ik mensen ook vooral behouden voor de culturele sector! Al is het altijd goed om na te gaan of en waar je energie uithaalt.” De loyaliteit in de cultuursector is buitengewoon hoog, zien Rogier en Els. “Dit is positief, maar je ziet ook dat het het lastig maakt om te gaan bewegen.” “Toch zie ik binnen organisaties meer openheid, meer beweging, meer aandacht voor het individu,” merkt Els op. “Voor werkgevers is het immers ook niet fijn als je werknemers niet op hun plek zitten.”
“Het behouden van de regie over wat wilt en kunt, en zo zelfredzaam blijven op de arbeidsmarkt, dat maakt de mens gelukkig.”
Veel mensen zijn verrast over de vooruitgang die ze na drie gesprekken boeken, vertelt Els. “Wij gaan net die laag dieper, en geven iedereen uitgebreid aandacht. Dat levert vaak meer op dan ze van tevoren hadden gedacht. Het behouden van de regie over wat je wilt en kunt, en zo zelfredzaam blijven op de arbeidsmarkt, dat maakt de mens gelukkig. Ik zou tegen iedereen willen zeggen: meld je aan, en bij twijfel even bellen! We kunnen altijd meedenken.”
Werk je bij de Orkesten, Poppodia, Festivals of de Nationale Opera & Ballet? Of werk je in loondienst bij een dans-, muziek- of theatergezelschap? Dan kun je kosteloos gebruik maken van een individuele Loopbaan APK of deelnemen aan een workshop. Ga naar www.loopbaanAPKcultuur.nl om te zien of je in aanmerking komt. Aanmelden is mogelijk tot 1 augustus 2024. Vanwege de grote vraag naar de Loopbaan APK kan het zijn dat je aanvraag dit najaar in behandeling kan worden genomen. |